آفت دهان ، علل و درمان آنافزودن دیدگاه

آفْت (Aphthous stomatitis) یک بیماری شایع در دهان است که ضایعات دردناک نِکروتیک در مخاط دهان، زبان و لثه به بار می‌آورَد. علت آن ناشناخته است ولی ممکن است خودایمنی باشد. آفت های دهانی زخم‌های دردناکی هستند که درون دهان و اغلب در پایه لثه، درون گونه‌ها یا لب‌ها، روی کام نرم یا روی زبان به وجود می‌آیند. 

زخم‌های آفتی زمانی ایجاد می‌شود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام می‌دارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود.  
 هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد اما روش‌هایی وجود دارد که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است، این روش‌ها شامل بکار گیری نکات تغذیه‌ای و غیر تغذیه‌ای است.    

انواع آفت دهان:

آفت دهان سه نوع است: مینور، ماژور و هرپتی فرم. آفت دهانی مینور شایع ترین نوع آفت دهانی است که در میان افراد دیده می‌شود و حدود ۱۲ میلی متر قطر دارد و بیضی شکل است. درد حاصل از این نوع آفت دهان در عرض چند روز از بین می‌رود و زخم نیز بدون اینکه باقی بماند ناپدید می‌شود. این نوع آفت دهان نیازی به درمان ندارد.
آفت دهان ماژور قطری بزرگتر از ۱۲ میلی متر دارد و لبه‌های آن نامنظم است. این زخم‌ها می‌تواند بیش از ۶ هفته طول بکشد و ممکن است زخم در دهان باقی بماند.
آفت دهانی از نوع هرپتی فرم معمولا در افراد بزرگسال ایجاد می‌شود. این نوع آفت از خوشه‌های ۱۰ الی ۱۰۰ تایی از زخم تشکیل شده است. زخم بزرگتر از ۳ میلی متر نخواهد بود و لبه‌های نامنظمی دارد. این زخم‌ها در عرض یک یا دو هفته درمان می‌شوند.
به همراه انواع آفت‌های دهانی که به آن اشاره کردیم امکان بروز تب، تورم غدد لنفاوی یا بروز نشانه‌های دیگر وجود دارد.آفت دهان با زخم سرد اشتباه گرفته می‌شود اما این دو شرایط کاملا با هم متفاوت اند.
آفت دهان معمولا در داخل دهان تشکیل می‌شود. این در حالیست که زخم سرد به طور کلی بر روی لب‌ها، چانه یا ناحیه سوراخ بینی تشکیل می‌شود. به خاطر داشته باشید که زخم‌های سرد مسری هستند و توسط ویروسی به نام هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شوند.

علت های ایجاد آفت دهان

بهترین روش جبران کمبود ویتامین B12 و آهن در این افراد رعایت یک رژیم غذایی مناسب همراه با گوشت قرمز است و مکمل‌های آهن به عنوان روش درمانی به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.  
 
تغییرات هورمونی در زنان یکی دیگر از عوامل این بیماری است. ایام قبل از قاعدگی و دیگر عوامل تغییرات هورمونی خصوصاً افزایش هورمون استروژن در بروز ضایعات آفتی موثر است. 
یک دلیل واحد برای آفت دهان وجود ندارد. عوامل بسیاری در ایجاد این شرایط دخیل است. آسیب کوچک به داخل دهان، گاز گرفتن ناگهانی زبان، خوردن غذاهای تند یا اسیدی یا مسواک زدن تند و سخت دندان‌ها می‌تواند باعث بروز این زخم‌ها در دهان شود. همچنین بروز زخم در برخی از موارد با استرس نیز مرتبط است. این شرایط بیشتر در طول دوره‌های پر استرس زندگی دیده می‌شود. همچنین در طول دوره‌های قاعدگی نیز ممکن است آفت دهان ایجاد شود. خمیر دندان و دهانشویه‌های حاوی سدیم لوریل سولفات نیز یکی از دلایل احتمالی برای آفت دهانی است. باکتری هلیکوباکترپیلوری ( که موجب زخم معده می‌شود)، ابتلا به بیماری سلیاک و التهاب در روده می‌تواند دلیل دیگری برای بروز این آفت‌ها باشد.

پیشگیری و درمان

پیشگیری کامل از آفت دهان ممکن نیست اما می‌توان با خوردن غذاهای سالم، کمتر کردن غذاهای سرخ شده، اسیدی و تند از بروز آن کاست. همچنین رعایت بهداشت دهان و دهان و اجتناب از حرف زدن با دهان پر می‌تواند مفید باشد.
بیشتر آفت‌های دهای در عرض چند روز و به صورت خود به خود درمان می‌شوند اما داروهایی نیز وجود دارد که دارای مواد تشکیل دهنده ای همچون کاربامید پراکساید، منتول، اکالیپتوس و بنزوکائین هستند و می‌توانند به تسکین درد کمک کنند. دهانشویه‌های حاوی دگزامتازون ممکن است برای آفت‌های دهانی حاد تجویز شود. داروهای موضعی حاوی بنزوکائین، amlexanox(آملکسانوکس)و fluocinonide نیز تجویز می‌شود. Debacterol نیز داروی موضعی دیگری است که باعث بهبود زخم می‌شود و از طول دوره درمان می‌کاهد. برای درمان آفت دهان داروهای خانگی نیز وجود دارد. استفاده از آب نمک می‌تواند به کاهش درد کمک کند. استفاده از آب و هیدروژن پراکسید بر روی زخم می‌تواند مفید باشد. استفاده از مایع بندریل و شیر منیزی می‌تواند مفید باشد. این دو ماده را به مقادیر مساوی ترکیب کنید و در دهان خود بگردانید و سپس بیرون بریزید. از آنجایی که بیشتر متخصصان بر این باورند که آفت دهان با رژیم غذایی مرتبط است که در آن اسید فولیک، روی، ویتامین B12 و آهن کمتر از حد معمول است، می‌توانید از مکمل‌های تغذیه‌ای نیز استفاده کنید.
همچنین رایج‌ترین درمان‌هایی که در این خصوص توصیه می‌شود شامل موارد زیر هستند:
رعایت بهداشت دهان
استفاده از داروی آفتوژل (پایین آورنده درد و التهاب زخم‌های دهان)
استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی مانند کپسول‌های ۲۵۰ میلی‌گرمیِ تتراسایکلین محلول در سرُم فیزیولوژی (به‌صورت دهان‌شویه)
رفع کمبودهای ویتامینی و املاح سرُمی همچون ویتامین ب۱۲، آهن و اسید فولیک و پرهیز از غذاهای آلرژی‌زا
استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده موضعی همچون لیدوکائین و یا دیفن‌هیدرامین
استفاده از مواد محافظ موضعی حاوی استروئیدهای موضعی همچون تریامسینولون یا کلوبتازول یا فلاکینولون
استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی مانند کلرهگزیدین، بنزیدآمین یا پرسیکا
 

مطالب مرتبط

• درمان خانگی موی چرب
• درمان سردرد
• درمان کبد چرب ، کبد چرب
• استرس و درمان استرس - کاهش استرس
• علت سفید شدن مو و راه های درمان